توانائی ها و ناتوانی های آموزش عشایر از ابتدا تا انقلاب اسلام

گروهی از مردم ایران عشایرند که بصورت قبیله ای و کوچ نشینی زندگی میکنند . شغ اصلی آنها دامداری و گاه کشاورزی است . عشایر از طریق تولید فراورده های دامی و صنایع دستی نقشی مهم در اقتصاد ملی ایفاء مینمایند . ساختار زندگی عشایر به گونه ای است که ویژه خود آنهااست . بنابراین بطورکلی از زندگی شهری و روستائی کاملا متمایز میباشد. این ویژه بودن، برنامه ریزی ویژه ای را می طلبد . آموزش و پرورش بعنوان یک نهاد رسمی میتواند در رشد و دگرگونی زندگی عشایرنقش بس موثر برعهده بگیرد . سابقه تاسیس چنین نهادی درمیان عشایر و بویژه عشایر استان فارس به 1336 هجری شمسی میرسد . این نهاد ابتدا به صورت دائره ای در اداره کل آموزش و پرورش استان فارس شروع بکار کرد و سپس به اداره کل تبدیل گردید . و آموزش فرزندان عشایر را در سراسر کشور زیر پوشش گرفت . این نظام ا سال 1336 تا انقلاب شکوهمند اسلامی 1357 واحدهایی آموزشی همچون مرکز تربیت معل دبیرستان شبانه روزی، مدرسه راهنمایی شبانه روزی، هنرستان فنی، مرکز آموزش حرفه ای، مامایی، قالی بافی، دانشسرای راهنمایی و روستا پزشکی تاسیس نمود. هرچند که نظام آموزش عشایری توانست ازطریق آموزش و تربیت تغییراتی درساختا سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ایل بوجود آورد اما این تغییرات هرگز در جهت مطلوب نبودند . نظام آموزش عشایری تا اندازه ای با زندگی ایلی تناسب داش بودجه و امکانات کافی دراختیار آن قرار میگرفت . مسئولان و کارکنان و بخصوص معلمان غالبا بومی بودند. ارزشیابی دقیق کارکنان و تشویق و تنبیه و تربیت آموزش های ضمن خدمت سالانه از دیگر ویژگی هایی بود که دراین نظام به چشم میخور درکنار این محاسن، معایب و نقاط ضعف فراوانی نیز وجود داشت که پائین بودن سواد معلمین، عدم تناسب محتوای آموزشی با زندگی ایلی، تاکید زیاد بر حافظه و انتقال معلومات و تدریس مواد خارج از حد توانایی فراگیران از یکسو، و وابستگی مسئولان بالا به نظام فاسد شاهنشاهی، اشاعه حس ملی گرایی و اعمال مدیریتی تحکم آمیز و فردگرا از سوی دیگر از آن جمله بوده اند . توفیق کامل آموزش عشایری در نظام جمهوری اسلامی ایران در گرو بسیج امکانات و هماهنگ کردن دقیق برنامه ریزی ها با بافت و ویژگیهای زندگی عشایر است . وهرچن که پس از انقلاب گام هایی در این زمینه برداشته شده اما کافی نیست . در راستا این هدف بزرگ و با الهام از کلام نغز حضرت امام خمینی رضوان الله تعالی علیه " که عشایر ذخائر انقلابند " پیشنهادها و توصیه هایی در این پژوهش ارائه شده اس که امید است مورد توجه مسئولان قرار گیرند .